یالثارات

«... ما هم به اذن‌الله ضررى نمی کنیم.
یک تجربه ای در اختیار ملّت ایران است. این تجربه ظرفیّت فکرى ملّت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه‌اى که در سال ۸۲ و ۸۳ در زمینه‌ى تعلیق غنى‌سازى انجام گرفت.(1)»

پس از گذشت چند روز از توافق هسته ای در ژنو، منتشر شدن متن توافق نامه و همچنین اظهار نظر های دو طرفِ توافق درباره ی آن می توان به تحلیل منطقی تری نسبت به این مذاکرات رسید که در این رابطه توجه به چند نکته ضروری است.

اولین نکته درباره ی این توافق، نامتوازن بودن تعهدات طرفین است. فارغ از مصادیق تعهدات(که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد) جنسِ تعهدات نامتوازن است. تعهدات ایران کاملا عینی و سنجش پذیر است و تعهدات غرب بسیار مبهم و تفسیرپذیر. تفاوت دیگر تعهدات دو طرف در این جاست که ایران تقریبا تمام برگ های برنده ی خود را در این توافق خرج کرده است اما طرف مقابل تقریبا هیچ چیز از دست نداده است.

برای روشن تر شدن موضوع می توان به چند نکته اشاره کرد:

1-                   طبق توافق، ایران دسترسی های بسیار زیادی را برای بازرسان آژانس امکان پذیر می کند. از بازرسی های روزانه و سرزده در نطنز، فردو، معادن اورانیوم و حتی کارگاه های ساخت سانتریفیوژ تا اطلاعات سایت های هسته ای به تفکیک ساختمان ها. سوال این جاست که با توجه به تجربه ی تلخ ما در جاسوسی بازرسان آژانس که حتی منجر به شهادت دانشمندان صنعت هسته ای مان شد این همه دسترسی غرب به اطلاعات محرمانه چه توجیهی دارد؟ آیا نباید در این زمینه آنها اعتماد سازی می کردند و بابت به شهادت رساندن دانشمندان ما با سوءاستفاده از اطلاعاتِ محرمانه ی آژانس عذر خواهی می کردند؟ که البته عذر خواهی شان هم ارزشی نداشت چرا که توبه ی گرگ جز مرگ نخواهد بود.

2-                   در بحث تعهدات غرب نیز موارد مضحک و خنده دارِ زیادی به چشم می خورد. مثل تعلیق تحریم خودرو که در واقع مشکل کارکنان پژو را حل کرده است یا تعلیق تحریم پتروشیمی و بیمه نفت کش ها که هر دو مورد تقریبا از قبل با تدبیرِ مسئولان حل شده بود و مشکل زیادی ایجاد نمی کرد. خنده دار تر از همه آن که به ایران اجازه داده شده تا سقف مبلغی مورد توافق! بابت هزینه ی بورس دانشجویات خارج از کشور یا هزینه های عضویت در سازمان ملل بپردازد. در واقع به ما اجازه داده اند تا بدهکاریمان را به غرب به موقع بپردازیم.

3-                   اما مهم ترین نکته ای که مسئولان دولتی بر آن تاکید می کنند به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران در این توافق نامه است. در این باره می توان به چند نکته اشاره کرد. اول این که گفته ی مسئولان در این باره که در دو جای قرارداد و به خصوص در اهداف نهایی، ایران حق غنی سازی خواهد داشت درست است اما نکته این جاست که شروط و قیود بسیار مبهم و تفسیر پذیری برای آن قرار داده شده است تا جایی که تقریبا اصل موضوع هم قابل انکار باشد. به طور مثال درباره ی عبارت "برنامه غنی سازی مطابق نیاز های عملی ایران" - که تقریبا قوی ترین جمله در توافق درباره ی حق غنی سازی ایران است - آنها همیشه گفته اند که ایران به دلیل در اختیار داشتن منابع نفت و گاز به انرژی هسته ای نیازی ندارد!. نکته ی دوم و مهم تر – که بدترین بخش توافق است- آن که با این پیش شرط ها در وقع ایران نظمِ نظام سلطه و کدخداییِ آمریکا برای جهان را پذیرفته است. و خوب روشن است که کشوری وجود نظام سلطه را در جهان بپذیرد حق داشتن بمب اتم را هم خواهد داشت(مثل هند و پاکستان)، چه رسد به حق غنی سازی آن هم در سطح پنج درصد.

4-                   مسئله ی بسیار نگران کننده ی دیگر معکوس شدن معیارِ گذشت زمان به نفع غرب است. به گونه ای که اگر تا به امروز برنامه ی هسته ای ایران همزمان با مذاکرات پیش می رفت و قدرت چانه زنیِ ایران را بالاتر می بُرد، از امروز به بعد هر چه زمان بگذرد با عقب افتادن برنامه ی هسته ای ایران این قدرت چانه زنی طرف غربی است که بالاتر خواهد رفت. آنها حتما به دنبال طولانی شدن و به نتیجه نرسیدن مذاکرات خواهند بود چرا که ساختار اصلی تحریم به قوت خود باقی است، برنامه ی هسته ای ایران متوقف شده و ایرانِ زیر فشار تحریم به مرور زمان دیگر هیچ برگ برنده ای برای چانه زنی در مذاکرات نخواهد داشت.

حتی بدون در نظر گرفتن موارد بالا - که  تنها گوشه ای از ایرادات را آن هم به اختصار بیان می کند – و حتی اگر تعهدات را در گام اول متوازن در نظر بگیریم، مهم ترین نکته ی منفی توافق نامه این است که مبنای مذاکرات غلط و به صورت تحریم در مقابل فعالیت های هسته ای پایه گذاری شده است. به طور کلی در یک اقدام متوازن یک طرف توسعه ی فعالیت هسته ای را تعلیق کرده است و دیگری توسعه ی تحریم ها را. و همان طور که فعالیت های اصلی هسته ای ایران به قوت خود باقی است تحریم های اصلی علیه ایران هم به قوت خود باقی است. و نتیجه ی احتمالی هم این خواهد بود که لغو همه ی تحریم ها منوط به لغو همه ی فعالیت های هسته ای ایران باشد. این در حالی است که در انتهای بازه ی نرمش قهرمانانه بایستی مذاکرات بر مبنای رفع تحریم در برابر نظارت بیشتر انجام می شد نه در مقابلِ محدود کردنِ فعالیت های قانونی.

البته توافق ژنو روی مثبتی هم دارد و دستاورد هایی هم به همراه خواهد داشت. مهم ترین دستاورد این مذاکرات بالا رفتن ظرفیت فکری مردم ایران در تحلیل مسائل بین المللی خواهد بود و مسائل مهمی بیش از پیش برای ملت ثابت خواهد شد.

1-                   در این مذاکرات مشخص شد در این دنیای وحشی و کثیف که عدالت را آمریکایی ها معنا می کنند هیچ قانونی وجود ندارد و تنها به اندازه ای که قدرتمند باشی حقِ حیات خواهی داشت. امروز شاهد این هستیم که اگر ایران به سمت غنی سازی بیست درصد پیش نمی رفت حق غنی سازی پنج درصد را نداشت و امروز هم این حق را تا جایی دارد که تا امروز پیش رفته است و توسعه ی سانتریفیوژهای پنج درصد از این به بعد مایه ی ایجاد بی اعتمادی خواهد بود!. و این رابطه ی مستقیم بین پیش رفت ایران و نزدیک تر شدن به کسب حق قانونی خود در دنیا را ثابت می کند. که بیش از پیش مهر تاییدی است بر دیپلماسی مقاومت و دستاورد های آن.

2-                   با گذشت زمان و روشن تر شدنِ همه ی واقعیتِ مسئله برای مردم و همچنین نقض عهدی که غرب به احتمال بسیار زیاد انجام خواهد داد- کما این که اظهار نظرهایشان در همین چند روز نشان می دهد- ان شاءالله نفرت از استکبار و در راس آن آمریکا در نسل های مختلف انقلاب و به ویژه نسل جوان تئوریزه، ماندگار و جاودان خواهد شد. و همگان به چشم خواهند دید که چطور آمریکا ظالمانه حتی راه دارو را بر ملت ایران بست،ایران چطور حاضر به همکاری شد و امریکا چطور جلوتر آمد و بیشتر زیاده خواهی کرد. و بدین ترتیب دولت یازدهم یک سالِ بعد – و البته با هزینه ی عقب افتادنِ حداقل یکساله ی برنامه ی هسته ای- همان طور که با تعداد رایی که در انتخابات کسب کرد تهمت تقلب را برای حداقل بیست سال آینده از نظام اسلامی به کلی دور کرد، با این اقدام خود نیز مشتاقان رابطه با آمریکا و غرب را برای سال های سال و بیش از پیش منزوی خواهد کرد.

«خداوندا تو می دانی که ما سر سازش با کفر را نداریم.

خداوندا در جهان ظلم و ستم و بیداد همه تکیه گاه ما تویی و ما تنهای تنهاییم و غیر از تو کسی را نمی شناسیم و غیر از تو نخواسته ایم که کسی را بشناسیم. ما را یاری کن که تو بهترین یاری کنندگانی.

خداوندا تلخی این روزها را به شیرینی فرج حضرت بقیه الله- ارواحنا لتراب مقدمه الفداء- و رسیدن به خودت جبران فرما.(2)»

1)      بیانات مقام معظم رهبری، 12 آبان نود و دو

2)      پیام حضرت امام به مناسبت پذیرش قطعنامه

مطالعه ی موارد زیر رو برای این روز ها پیشنهاد می کنم:

·         پیام امام به مناسبت پذیرش قطعنامه

·         جریان شناسی خستگی مسئولان جمهوری اسلامی

·         متن توافق نامه (انگلیسی)

·         متن توافق نامه NPT

·         جزییات مذاکرات ایران و 1+5 در مسکو

·         پالایشگاه کوچک، راهی ارزان برای دوری از خام فروشی و مقابله با تحریم